Bazı hastalıklar veya semptomlar birlikte ortaya çıktığında metabolik sendromdan bahsedilir. Bunlar öncelikle obezite, yüksek tansiyon, yüksek şeker ve yağ metabolizması bozukluklarını içerir. Bunlara neden olan sebeplerden başlıcaları hareketsizlik, stres, beslenme hataları ve alkol gibi faktörler rol oynar.
Metabolik Sendrom Nasıl Teşhis Edilir?
Aşağıda yer alan ölçümlerden üçünün yüksek olması, kişiye metabolik sendrom tanısı koymak için yeterli olur. Bunlar;
- Hipertansiyon
- Bel çevresinin geniş olması
- Kan lipid profilinin yüksek olması
- İyi kolesterolün (HDL) düşük olması
- Kan şekerinin yüksek olması
Peki Ben Metabolik Sendroma Sahip Miyim?
- Yüksek bel çevresi bu etkenlerin en başında geliyor. Kadınlarda 80 cm üzerinde, erkeklerde ise 94 cm üzerinde olması abdominal yağlanma ile beraber en önemli kriterlerden biri.
- Hipertansiyon (sistolik kan basıncı >130, diyastolik kan basıncı >85 mmHg üzerinde olması önemli kriterlerden biri.
- Trigliserid düzeyi > 150 mg/dl veya HDL düzeyi erkekte < 40 mg/dl, kadında < 50 mg/dl düşüklüğü önemli faktörlerden.
- Açlık glukozunun 100 mg/dL üzerinde olması da tanı kriterleri içerisinde yerini alıyor.
Neden Metabolik Sendrom Oluşuyor?
Düzensiz beslenme alışkanlıkları:
Tüketilen besinlerin liften, vitamin ve minerallerden fakir; yüksek oranda işlenmiş gıdalar, şekerli içecekler, aşırı tuzlu gıdalar, fast food ve doymuş yağ içeren gıdaların tüketimi metabolik sendrom riskini artırır.
Hareketsiz yaşam tarzı:
Fiziksel aktivitenin yetersiz olması, kas kütlesinin azalmasına ve enerji dengesizliğine neden olarak metabolik sendrom riskini artırır. Düzenli egzersiz yapmamak, metabolizmayı yavaşlatır ve kilo artışını teşvik eder. Yetişkinler için günde 30 dakika, haftada 5 gün fiziksel aktivite öneriyor. Egzersize yeni başlayanlar için hedefin ilk günden itibaren 30 dakika olmayabileceğinin ve haftada 150 dakikalık hedefe birkaç haftada ulaşılması tavsiye edilmektedir.
Genetik yatkınlık:
Aile öyküsünde metabolik sendromun bulunması, bireyin metabolik sendrom geliştirme riskini artırır. Genetik faktörlerin metabolik sendromun ortaya çıkmasındaki rolü, araştırmalarla desteklenmektedir.
Yaş ve cinsiyet:
Metabolik sendrom, yaşla birlikte daha sık görülür. Kadınlarda yaş ilerledikçe metabolik sendromun görülme sıklığı artarken, erkeklerde daha erken yaşlarda görülebilir.
Diğer faktörler:
Sigara içme, stres, uyku düzeni bozukluğu ve hormonal değişiklikler gibi diğer faktörler de metabolik sendrom riskini etkileyebilir. Sigara içmek, kan basıncını ve kan şekeri değerlerini yükselterek metabolik sendrom gelişimine neden olabilmektedir.
